Wandelen in Wolfheze

Beginpunt: Kloosterweg Wolfheze
Eindpunt: Kloosterweg Wolfheze
Lengte: 1,9 (km)
Aantal bezienswaardigheden: 11
 

Parkeren:

• Parkeerplaats Oude Kloosterweg
  Oude Kloosterweg 1
  6874 AA  WOLFHEZE

Openbaar vervoer:

• Buurtbus Balijeweg Wolfheze
• Buurtbus Hotel Wolfheze

Horeca:

• Bilderberg Hotel Wolfheze

Links:

• Deze wandeling in tegengestelde richting
• Print deze wandeling
• Deze route op je mobiel wandelen
• Detailkaart bij deze wandeling
• Bekijk deze wandelroute op Google Earth
• Download de wandelroute op je GPS (GPX)
• Deze route als lijst met coördinaten

Tweeten

Let op de grenspaal of pol in de berm bij het viaduct, de grens van de Heerlijkheid Doorwerth.
Ongeveer op de plek van dit knooppunt (of net ten oosten van het viaduct) kwamen in de 17de eeuw een aantal belangrijke wegen samen. Hier was een 'verkeersplein' uit de 17e eeuw met een vermoedelijke oppervlakte van één hectare. Voor de wandelaar zijn in dit gebied aanzetten en restanten van die wegen in het bos met enige fantasie terug te vinden. Bestudeer ook de recente stafkaart voor dit oude wegennet.
Een belangrijke was "de Weg naer Utrecht", vroeger "Heerwech" of "Openen wech", of later " Schelmseweg". Nu heet deze weg " Oude Kloosterweg", maar heeft nog hetzelfde tracé eeuwenlang op dezelfde plaats op de Wolfhezerheide.

Route:

• Volg de asfaltweg in westelijke richting het bos in (tegenover de weg die onder het tunneltje door loopt.)
• Loop rechtdoor bij het zandpad links.
• Steek het wildrooster over.
• Loop door tot de grafheuvels aan je linker hand.

Deze twee grafheuvels zijn een laatste rustplaats voor mensen die hier in de late Bronstijd en IJzertijd geleefd hebben. Het waren toen markante punten in het open landschap, waarschijnlijk een herkenningspunt tijdens hun nomadisch bestaan. Voor ons nu vormen deze grafheuvels een aanwijzing dat het Wolfhezerbeekdal al vele eeuwen bewoond wordt. I was here!!

Route:

• Volg de asfaltweg totdat deze een scherpe bocht naar links maakt.

In de 11de eeuw stond op de heuvel die tussen de weg en de snelweg ligt een kapel van ongeveer 21 bij 8 meter. De tufsteen fundamenten die in de grond zijn gevonden zijn kenmerkend voor de Middeleeuwen. Lange tijd was deze kapel de enige voor de wijde omgeving, zoals voor de inwoners uit Doorwerth en Heelsum. De kapelheuvel was het centrum van kerspel Wolfheze.

Kerspel is een oud woord voor 'parochie' of kerkgemeenschap. Kerspel Wolfheze maakte deel uit van bisdom Utrecht. Op een kaart uit 1553 staat de kapel afgebeeld, met ernaast 1 boerderij en in de wijdere omgeving nog enkele boerderijen.

Route:

• Neem de asfaltweg naar beneden door het bos heen tot aan het weiland.

De bosrand die het weiland begrensd staat vol met stekelige struiken, zoals Meidoorn, Roos en Sleedoorn. Deze dichte struwelen voorkomen dat het wild op de bloemrijke akker graast. De gele bloemen in de zomer zijn Jacobskruiskruid. Het is een giftige plant voor het vee en bloeit in Nederland massaal bloeit op verlaten akkers. Jacobskruiskruid is ook een belangrijke bron van nectar en stuifmeel. Een 150 insectensoorten vinder erop hun dagelijkse voedsel. Het zijn vooral veel Bijen, Zweefvliegen en Vlinders.

Let eens op het aantal verschillende insecten, zoals Honingbijen hier deze gele bloemen op een warme dag bezoekt. Vaak zie je ook veel Vlinders op deze waardplant.

Route:

• Vervolg de asfaltweg (hier liggen soms hazelwormen te zonnen).

Op deze weide en de omringende heidevelden kun je Blaarkoppen tegenkomen. De Blaarkop 'in jacquet' is een Oudhollands runderras: zwart, met een witte kop, buik en sokjes en rond de ogen hebben ze een witte 'blaar'.
Dit oorspronkelijke ras geschikt voor zowel melk- als vleesproductie. Deze Blaarkoppen zijn voor de vleesproductie. Eigenaar is biologische boerderij Veld en Beek, die de terreinen van Natuurmonumenten met hun koeien begrazen.

De Blaarkop valt onder de zeldzame huisdierrassen. Er zijn nog slechts weinig (ongeveer 1000) raszuivere dieren over.

Route:

• Volg de asfaltweg tot 'Het Kousenhuisje'.

Sinds mensenheugenis heeft hier - in het dal met de Wodanseiken - een boerderij gestaan. Begin 20ste eeuw kreeg de boerderij de bijnaam 'Het Kousenhuisje'. De vrouw des huizes waste de zwarte wollen kousen van de patiënten van de psychiatrische inrichting in Wolfheze. Na het wassen in de beek werden de kousen op stokken bij de boerderij gedroogd. Dit was een fraai gezicht!

Helaas brandde de historische boerderij eind jaren '80 af. In de nieuwbouw is nu Vereniging Natuurmonumenten gehuisvest.

Route:

• Loop langs 'Het Kousenhuisje'.
• Loop door tot het kruispunt aan de overkant van de (hier moeilijk zichtbare) droogstaande beek.

De Wolfhezerheide werd tot in het begin van de vorige eeuw begraasd met een kudde schapen.

Overdag zwierf de schaapherder met zijn kudde over de heide. 's Avonds bracht hij de schapen via de schaapsdrift weer naar de schaapskooi. In deze schaapskooi werden heideplaggen, stro of strooisel uit het bos gestrooid. 's Nachts deed het vee haar behoefte. De mest werd opgepot, we noemen dit een potstal.
De hoeveelheid mest die beschikbaar kwam, bepaalde hoeveel akkergrond de boer kon bewerken. In het voorjaar werd al deze mest over de akkers verdeeld. De arme zandgronden werden zo een beetje vruchtbaar. Men kon Boekweit en Aardappels verbouwen.

Route:

• Loop langs de beek in oostelijke richting. Dit is met de beek links.
• Steek met het bruggetje de beek over en sla meteen na het bruggetje rechts af.
• Vervolg het pad met de beek aan de rechter hand.
• Je loopt langs de oude 'Wodanseiken' (levend en dood).

Een uniek monument voor Nederland. Hier zie je de oudste in het bos groeiende eiken. Aan de vorm van de bomen kun je zien dat ze in het vrije veld hebben gestaan. Ze zijn prachtig vertakt.

Eind 19e eeuw was dit al een gewilde plek voor schilders van de Oosterbeekse school (o.a. Bilders, Maris, Mauve, Van Ingen). De schilderijen met Wodanseiken zijn te zien in Museum Veluwezoom in Kasteel Doorwerth en in Arnhem in het Gemeentemuseum.

Eiken kunnen slecht tegen een verandering van hun directe wortelmilieu, zoals een waterstandsverlaging. Sinds de aanleg van de A50 is een aantal bomen ingestort.

Route:

• Loop verder langs de beek.
• Loop rechtdoor bij het bruggetje naar rechts.
• Loop verder langs de beek tot je twee bruggetjes ziet vlak na elkaar.

Om water in de beken te houden werd de beekloop steeds verder uitgediept. Dit water was nodig voor de papiermolens die een eind stroomafwaarts stonden. Let eens op het Dubbelloof dat hier overal op de steile verticale kanten voorkomt, een bijzonder varentje. In het voorjaar zijn er hele plekken met bladvormige levermossen: Pellia, die massaal kapsels dragen.

Route:

• Sla voor het 2e bruggetje links af (omhoog het beekdal uit).
• Loop verder tot je bij de hoek van het weiland op een splitsing van paden staat.

Let hier eens op de overgang tussen het bos en het weiland. Er zijn uitgegroeide eikenbomen, met een ondergroei van typische akkerrand soorten zoals Meidoorn, Lijsterbes en Vlierstruiken. In de schemeruren is hier vaak wild te zien. Reeën komen dan uit de dekking van het bos en grazen op de akker.

Route:

• Loop langs het weiland tot de asfaltweg.
• Sla hier links af en nog een keer links af de parkeerplaats op (Oude Kloosterweg).
• Steek de parkeerplaats over tot je op drie kwart bent en links van de weg een houten hek staat.

Op deze weide is 's avonds tegen de schemering geregeld wild te zien, bijzonder is dat er soms een zwarte ree staat.

Dit perceel blijkt al vele jaren als landbouwgrond. Al op de kaart van Klinkenberg uit 1756 ligt het "uitgespaard" in bossen. Toen was het nog niet door een asfaltweg (Wolfhezerweg) doorsneden.
Bij bestudering van oude kaarten is dit open gebied een herkenningspunt. Het landschap verandert, maar deze plek is door de eeuwen gelijk van vorm gebleven. Dat is wel heel bijzonder.

Route:

• Loop door tot je op een kruising van wegen bij het tunneltje (rechts) staat.

Let op de grenspaal of pol in de berm bij het viaduct, de grens van de Heerlijkheid Doorwerth.
Ongeveer op de plek van dit knooppunt (of net ten oosten van het viaduct) kwamen in de 17de eeuw een aantal belangrijke wegen samen. Hier was een 'verkeersplein' uit de 17e eeuw met een vermoedelijke oppervlakte van één hectare. Voor de wandelaar zijn in dit gebied aanzetten en restanten van die wegen in het bos met enige fantasie terug te vinden. Bestudeer ook de recente stafkaart voor dit oude wegennet.
Een belangrijke was "de Weg naer Utrecht", vroeger "Heerwech" of "Openen wech", of later " Schelmseweg". Nu heet deze weg " Oude Kloosterweg", maar heeft nog hetzelfde tracé eeuwenlang op dezelfde plaats op de Wolfhezerheide.

Deze pagina voldoet aan de volgende internet standarden van het W3 Consortium (W3C).

• Home
• Nieuws
• Wandelingen
• Achtergrond informatie over dit project
• Technische achtergronden
• Contact informatie
• Links

• Index: A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

• Wandel ook in: Doorwerth, Heelsum, Heveadorp, Oosterbeek, Wolfheze, Renkum. Meer wandelingen.